Hoewel onze hersenen slechts 2% van ons lichaamsgewicht uitmaken, verbruiken ze maar liefst 20-40% van de glucose en voedingsstoffen die we via onze voeding binnenkrijgen. Dit betekent dat de kwaliteit van wat we eten direct invloed heeft op onze mentale prestaties, stemming en algehele gezondheid.
Maar krijgen onze hersenen wel de juiste voeding?
Ultra-bewerkte voedingsmiddelen: gemak met gevolgen
Ons moderne voedingspatroon bestaat grotendeels uit ultra-bewerkte voedingsmiddelen. Ze zijn makkelijk verkrijgbaar, goedkoop en kant-en-klaar. Maar deze producten zijn pas in de laatste eeuw op grote schaal beschikbaar geworden en onderzoek toont steeds vaker aan dat ze schadelijke effecten kunnen hebben op zowel onze fysieke als mentale gezondheid.
Het westerse dieet is over het algemeen ultra verwerkt: rijk aan calorieën, geraffineerde granen en suiker, maar arm aan verse en voedzame ingrediënten. Om deze producten aantrekkelijk en betaalbaar te maken, worden ze volgestopt met zetmeel, plantaardige oliën, suikers en chemische additieven zoals kleur-, smaak- en emulgatoren. Dit verhoogt de houdbaarheid en smaak, maar draagt weinig bij aan de voedingswaarde die ons lichaam nodig heeft.
Wat is écht voedsel?
Voedsel zou ons van energie en voedingsstoffen moeten voorzien om te groeien en gezond te blijven. Maar ultra-bewerkte voedingsmiddelen voldoen vaak niet aan deze definitie. Ze worden kunstmatig verrijkt met vitamines en mineralen, maar dit komt niet in de buurt van de voedingskwaliteit van echt, onbewerkt voedsel.
Wil je weten of een product ultra-bewerkt is? Let dan op de volgende kenmerken:
- Het zit in een doos, zak of blik en heeft een lange houdbaarheid.
- Het bevat een lange lijst van ingrediënten, waarvan sommige moeilijk uit te spreken zijn.
- Het is te vinden in tankstations, gemakswinkels en fastfoodrestaurants.
- Het bevat toegevoegde suikers, conserveermiddelen en kunstmatige kleurstoffen.
Uit onderzoeken in de VS, Canada, Nieuw-Zeeland en Australië blijkt dat minstens 50% van wat we consumeren niet eens als écht voedsel kan worden beschouwd.
Bewerkte versus ultra-bewerkte voeding
Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen ‘bewerkte’ en ‘ultra-bewerkte’ voedingsmiddelen.
- Bewerkte voedingsmiddelen zijn producten die op een bepaalde manier zijn veranderd, zoals gepasteuriseerde melk, ingeblikte tomaten of diepvriesgroenten. Dit betekent niet per se dat ze ongezond zijn.
- Ultra-bewerkte voedingsmiddelen bevatten echter chemische toevoegingen die niet in de natuur voorkomen en geen voedingswaarde hebben. Denk aan frisdrank, snoep, kant-en-klare maaltijden en bewerkte vleesproducten.
Hoe kan voeding je mentale gezondheid verbeteren?
Onze hersenen hebben de juiste brandstof nodig om optimaal te functioneren. Door te kiezen voor voedzaam en onbewerkt voedsel kunnen we niet alleen ons lichaam, maar ook onze geest beter ondersteunen. Denk aan:
- Gezonde vetten (zoals omega-3 uit vis, noten en zaden) voor hersenfunctie en concentratie.
- Complexe koolhydraten (zoals volkoren granen en peulvruchten) die de bloedsuikerspiegel stabiel houden.
- Eiwitten (zoals eieren, kip en bonen) die nodig zijn voor de aanmaak van neurotransmitters.
- Vitaminen en mineralen (zoals magnesium, zink en B-vitamines) die helpen bij stress en stemming.
Wil jij ontdekken wat voeding voor jouw mentale gezondheid kan betekenen? Als voedingspsycholoog help ik je graag om betere voedingskeuzes te maken en je mentale welzijn te versterken. Neem contact op voor persoonlijk advies!
